De ChristenUnie bepleit haar eigen verbod

Segers wil verbod op bepaalde groeperingen

Segers heeft zich en zijn partij, de ChristenUnie, vandaag in het nieuws geprofileerd doordat hij bepaalde politieke groeperingen wil kunnen verbieden. Ik ben even opzettelijk vaag over wat hij nu precies wil verbieden want heel duidelijk is de berichtgeving daar niet over. Zo kopt de Volkskrant: “ChristenUnie: wijzig grondwet om anti-democratische partijen te verbieden” (http://www.volkskrant.nl/binnenland/cu-verbied-anti-democratische-partijen~a3947087/), maar in het artikel blijkt dat Segers het niet zozeer gaat om de bescherming van de democratie maar om bescherming van de rechtsstaat (“Mensen hebben nu een platte opvatting van democratie. Ze denken dat het betekent dat de helft plus één zijn zin krijgt. Maar een democratische rechtsstaat, dat betekent dat de minderheid dezelfde rechten heeft als de meerderheid.”). In een tweet – welke tweet mij heeft verleid tot dit epistel – schreef Segers dat hij groeperingen wil verbieden die vrijheid gebruiken om vrijheid om zeep te helpen, hetgeen ook in de richting van de rechtsstaat wijst. In feite lijken zowel de Volkskrant als Segers democratie en rechtsstaat te verwarren en niet te beseffen dat democratie en rechtsstaat in wezen niets met elkaar te maken hebben en precies daarom door het liberalisme zijn samengevoegd tot ‘democratische rechtsstaat’: precies omdat het twee totaal verschillende maar allebei goede dingen zijn, moet je ze allebei hebben in een combinatie. Weliswaar bijten ze elkaar (democratie en rechtsstaat sluiten elkaar zelfs uiteindelijk uit), maar dat is voor het liberalisme geen probleem omdat deze ideologie sowieso in een ‘balance of power’ gelooft: macht mag nooit in één hand liggen en dus uit één bron komen (want dat geeft dictatuur), maar moet worden verdeeld. In een democratische rechtsstaat zijn de democratie (de wil van het volk c.q. meerderheid) en de rechtsstaat twee elkaar beconcurrerende machten die elkaar in balans moeten zien te houden. En tot overmaat van onduidelijkheid zag ik Segers voor de camera ook zeggen dat hij geen probleem heeft met bv. fundamentalistische opvattingen maar dat de grens ligt bij geweld: partijen die geweld gebruiken, oproepen tot geweld of - zo ik naar het CDA-voorstel aanneem - geweld verheerlijken moeten worden verboden. Maar dat is weer iets anders! Ik zal niet in gaan op de mogelijkheid dat Segers anti-democratische partijen wil verbieden (want dat lijkt Segers niet te bedoelen) maar wel op de mogelijkheden dat Segers anti-rechtsstatelijke en ‘gewelddadige’ partijen wil verbieden.

De kern van het liberalisme: de rechtsstaat

Meer nog dan de (moderne) democratie is de rechtsstaat een liberaal concept. Zoals ik al eerder uitlegde (http://gebandvanjoop.blogspot.nl/2015/03/its-biology-stupid.html) vindt het liberalisme dat elk mens het recht heeft om op zijn eigen wijze naar geluk te streven (denk bv. aan het onvervreemdbare recht van elk mens op “life, liberty and the pursuit of happiness” volgens de United States Declaration of Independence). Het liberalisme meent dat niemand het recht heeft zijn opvatting van het ‘goede’ leven op te leggen aan een ander: mensen verschillen nu eenmaal in opvatting over wat een goed leven is en het liberalisme tolereert en respecteert die verscheidenheid. Het is dan ook zeker niet de taak van de overheid om haar opvatting van het goede leven aan de bevolking of de wereld op te leggen: haar taak is juist om dat onvervreemdbare recht van elk individu om te leven zoals hij dat zelf wil te beschermen. Met andere woorden: in een liberale samenleving leeft iedereen zoals hij wil leven zonder ongewenste inmenging van anderen. Maar uiteraard is er soms toch ongewenste inmenging door anderen, zodat er conflicten ontstaan, en dan vindt het liberalisme dat er niet het recht van de sterkste moet gelden (hetgeen dan uiteraard ook weer zou leiden tot de situatie dat de ene de andere gaat vertellen hoe die moet leven) maar dat de overheid in de vorm van een onpartijdige rechter het conflict moet oplossen door recht te spreken, waarbij dan die rechter de eerbiediging van de rechten van betrokkenen herstelt en zo nodig de schender van die rechten bestraft. Op die manier beschermt het liberalisme de rechten van elk mens in de samenleving en is dat ook meteen de enige taak van de overheid in een liberale samenleving. En dit alles is waar de rechtsstaat voor staat: de rechtsstaat garandeert onvervreemdbare rechten voor iedereen en bij een meningsverschil over die rechten of schending van die rechten, lost de rechter het meningsverschil of conflict op door recht te spreken.

De rechtsstaat als blokkade tegen de democratie en de ChristenUnie

In de eerste plaats is de rechtsstaat dus een bescherming tegen de democratie. Zo kan de meerderheid wel vinden dat bv. Joden of moslims parasieten zijn die moeten worden gedood als we niet ten onder willen gaan (en het recht van de meerderheid zou een recht van de sterkste zijn), maar de rechtsstaat blokkeert de uitroeiing en zelfs discriminatie van minderheden. Maar de rechtsstaat beschermt – althans theoretisch – de burger ook tegen een ‘perfectionistische’ volksvertegenwoordiging die een bepaalde moraal aan iedereen wil opleggen (in het geloof dat dat de juiste en/of door God opgedragen moraal is). Zo had Donner gelijk dat democratie betekent dat wanneer een meerderheid de sharia wil invoeren – met daarbij een afschaffing van gelijke rechten voor vrouwen en/of zelfs het uberhaupt mogen bestaan van homo’s – dat dan de sharia moet worden ingevoerd. Maar we hebben ook nog de rechtsstaat die zo’n democratische invoering van de sharia blokkeert. Maar dat maakt het zo’n gotspe dat juist de ChristenUnie voor een verbod van anti-rechtsstatelijke partijen pleit, want de ChristenUnie is zelf zo’n sharia-achtige partij die zijn protestantse moraal aan iedereen – ongeacht of die ander ook protestants is en dezelfde moraal hanteert – dwingend wil opleggen. De ChristenUnie is bij uitstek de Nederlandse partij die niet gelooft in de liberale tolerantie jegens andersdenkenden en dit vanwege haar christelijke missie om iedereen te ‘redden’ door iedereen te willen bekeren tot het ‘juiste’ geloof. Eigenlijk is dat gek voor een protestantse partij, omdat het protestantisme toch gelooft dat geloof iets is tussen het individu en God, zodat juist het protestantisme ons naar de secularisering (religie wordt een privé- in plaats van statelijke aangelegenheid) en het liberalisme heeft gevoerd. De ChristenUnie gedraagt zich echter zoals radicale moslims: het kan de ChristenUnie niet eens zoveel schelen of je je tot het protestantisme bekeert, maar je moet je evengoed onderwerpen aan de moraal van de ChristenUnie. En tegen zo’n partij als de ChristenUnie is nu precies de rechtsstaat opgeworpen ter bescherming van ons allemaal – zelfs als de ChristenUnie in haar eentje de meerderheid haalt, dan dient de rechtsstaat ons tegen de ChristenUnie te beschermen. Overigens, het is tegelijkertijd niet vreemd dat juist een anti-liberale en dus anti-rechtsstatelijke partij als de ChristenUnie anti-rechtsstatelijke partijen wil verbieden, want een liberaal zou nooit anti-rechtsstatelijke of anti-liberale partijen willen verbieden omdat een liberaal de diversiteit van opvattingen (uiteraard inclusief de anti-liberale dus de anti-rechtsstatelijke opvattingen) respecteert en de rechtsstaat nu juist beoogt ruimte aan al die opvattingen te geven.

De ChristenUnie probeert binnen de wet te blijven maar ondermijnt de rechtsstaat

Zo acht de ChristenUnie homoseksualiteit onnatuurlijk en zijn er bv. ChristenUnie-bestuurders die opstapten vanwege hun homoseksuele geaardheid. Maar dat is in strijd met de rechtsstaat en haar mensenrechten die discriminatie op grond van seksuele geaardheid verbiedt. Weliswaar heeft de ChristenUnie op dit punt enigszins naar buiten toe ingebonden, mede omdat het zo tegen de rechtsstaat schuurt en zoveel weerstand oproept, en let het sindsdien wel goed op dat het niets onwettigs zegt, maar daarin gedraagt de ChristenUnie zich identiek als de radicale moslimpredikers die net als de ChristenUnie inmiddels hebben geleerd dat je je voorzichtig moet uitdrukken om binnen de wet te blijven en geen hoon en ellende over je af te roepen. In feite zegt de ChristenUnie het liefst niets meer over haar anti-homo-standpunt, omdat men er zich niet nog een keer aan wil branden. Maar als een soort compensatie gaat Segers helemaal los op het prostitutiedossier, omdat hier het anti-rechtsstatelijke standpunt van de ChristenUnie wel populair is en geen enkele weerstand opwekt. Maar het is evengoed een anti-rechtsstatelijk standpunt, omdat de ChristenUnie haar moreel afkeurende opvatting (“Prostitutie is mensonwaardig. (..) hun lichaam mag geen koopwaar zijn.”: http://www.christenunie.nl/nl/standpunten/veiligheid-en-justitie) aan iedereen wil opleggen en zo anderen hun fundamentele vrijheid wil ontnemen te leven zoals men zelf wil leven. Uiteraard weet de ChristenUnie dat het de andere, in het algemeen wel liberale, partijen die wel de rechtsstaat onderstrepen, alleen maar kan meekrijgen door de anti-prostitutieboodschap te verpakken als ‘strijd tegen mensenhandel’ (want liberalen zijn fel tegen dwang en dus tegen mensenhandel), maar haar leugens maken de opvatting van de ChristenUnie niet minder anti-rechtsstatelijk zoals radicale moslims ook veel liegen om hun kwaadaardige boodschappen te verbergen voor de wet.

Het geweldsmonopolie van de Staat

Maar, zo lijkt Segers te betogen, de rechtsstaat verbiedt geen ‘perfectionistische’ politiek maar slechts het gebruik van geweld (om die gewenste moraal aan iedereen op te leggen). Maar dat is een onjuiste opvatting. Elke wet impliceert een vorm van vrijheidsinperking en (dwang door dreiging van) geweld: als je bv. een misdrijf pleegt dan word je door de Staat ontvoerd en opgesloten hetgeen beslist een vorm van vrijheidsontneming en geweld is. Straf is ook niets anders dan opzettelijke leedtoevoeging hetgeen beslist een vorm van geweld is. Maar we vinden dat geen probleem omdat het legitiem geweld is: zoals Max Weber betoogde is het kenmerk van de moderne Staat dat het monopolie van geweld bij de Staat ligt. Juist omdat het wettelijk is voorgeschreven, is het geweld door de Staat legitiem. Zo betreurden veel moslims wel de moord op de tekenaars van Charlie Hebdo, maar slechts omdat dit illegaal geweld was als gevolg van nalatigheid door de Franse Staat: veel moslims zijn van mening dat de tekenaars de doodstraf verdienden, maar zij zijn tegelijkertijd modern genoeg om van mening te zijn dat die doodstraf door de Staat had moeten worden voltrokken omdat het alleen dan legitiem geweld zou zijn geweest. Anders gezegd: men wenst dat de sharia de wetgeving van de Franse Staat wordt, maar dat maakt zo'n tot wet verheven sharia niet opeens wel in overeenstemming met de rechtsstaat! De rechtsstaat past wel geweld toe, maar slechts om onze vrijheden te waarborgen en te beschermen. Radicale moslims en de ChristenUnie willen het omgekeerde: zij willen hun moraal tot wet verheffen om zo door middel van door de wet gelegitimeerde dwang en geweld iedereen te dwingen te leven volgens de opvatting van het ‘goede’ leven zoals die volgens hen wordt voorgeschreven door het Heilige Boek. En dat druist in tegen het concept van de rechtsstaat, zodat ironisch genoeg de ChristenUnie haar eigen verbod bepleit.

Filosofisch naschrift

Uiteraard zal de ChristenUnie beweren dat hun verbodsmania waarmee ze de vrijheden van de mensen ernstig willen inperken de ‘ware’ vrijheid juist beschermt en eerst mogelijk maakt, zoals ook radicale moslims menen dat de mens pas echt vrij wordt als hij zich aan de wil van Allah onderwerpt. Ook de fascisten hielden van een dergelijke paradox met daarin een traditie die teruggaat op onder meer Rousseau die in zijn ‘Du contrat social’ al bewust paradoxaal betoogde dat de ideale Staat elke burger “dwingt om vrij te zijn”. Gelovigen, conservatieven maar ook Rousseau, Kant, Kierkegaard, Hegel en de fascisten staan hiermee in een lange filosofische traditie die terug gaat op minstens Plato en die simpel gezegd erop neerkomt dat onbelemmerd je lusten kunnen bevredigen juist slechts dierlijk gedrag en dus onvrijheid is. De ware menselijke vrijheid zit in de geesteswil die juist kan besluiten niet toe te geven aan de ervaren lichamelijke of egoïstische neigingen. Vrijheid ontstaat op grond van zelfbeperking, zelfbepaling of zelfwetgeving. En de ChristenUnie wil ons daar slechts bij helpen. Isaiah Berlin heeft hier een beroemd en bijzonder interessant opstel over geschreven: ‘Two concepts of Liberty’. Daarin contrasteert hij ‘negatieve vrijheid’, hetgeen de klassiek-liberale vrijheidsopvatting is waarbij je simpelweg niet door anderen wordt belemmerd in wat je wilt doen en die ik hierboven hanteer om het (klassiek-liberale) begrip van de rechtsstaat uit te leggen, met ‘positieve vrijheid’, hetgeen die ‘hogere’ vrijheid als zelfwetgeving is en waarvan Berlin ook al opmerkte dat die gretig door dictaturen wordt gebruikt om de bevolking in naam van de vrijheid te kunnen onderdrukken - zoals dus ook de ChristenUnie dat wil doen.