Enige wetenschapsfilosofie in het licht van de viering van 100 jaar relativiteitstheorie

In aansluiting op mijn laatste artikel over de ‘pseudowetenschap’ der psychologie alsmede de huidige viering van Einsteins (algemene) relativiteitstheorie, wil ik in dit artikeltje enkele basisconcepten van de wetenschapsfilosofie overbrengen. Ik zal me beperken tot Popper en Kuhn (en een beetje positivisme): hun theorieën zijn niet alleen zeer belangwekkend en tevens geschikt om de waarde van Einsteins werk te verhelderen, maar ook heerlijk om te vertellen omdat ze zo simpel zijn en zich zo goed lenen voor een sterk anekdotisch en fascinerend verhaal. 

Waarom het feminismedebat metawetenschappelijk moet worden gevoerd

Asha ten Broeke vindt mij geen serieuze gesprekspartner: volgens haar toont psychologisch onderzoek aan dat vrouwen en mannen – in tegenstelling tot wat het plebs gelooft – in eigenlijk niets verschillen en ik lever geen psychologisch onderzoek dat het tegendeel bewijst. Zoals Melkert op Fortuyn reageerde, zo reageert Asha op mijn stukjes: “waar zijn uw voetnoten, ‘professor’?”. 
 

De sadistische overheid

Eerst hadden we de Valkenburgse zedenzaak en nu de Schiedamse zedenzaak. Opnieuw verbaast het me dat publiek en media helemaal niet stilstaan bij de onrechtsstatelijke en zonder meer gekke en dubieuze wet waarvoor de klanten terechtstaan. Anders gezegd: als men vergelijkbare wetten zou maken voor gedragingen die de gemiddelde Nederlander zou betreffen, dan weet ik wel zeker dat Nederland zou ontploffen van woede. Alleen omdat het nu slechts een marginale groep van ‘vieze’ hoerenlopers betreft, haalt iedereen onverschillig zijn schouders op bij de grove ondermijning van de rechtsstaat.

Waarom rechts dom maar links fout is

Waarom rechts dom is

Politiek wordt wel opgedeeld in levensbeschouwelijke en ethische kwesties (zeg maar zaken betreffende rechten en plichten) aan de ene kant en economische kwesties (zeg maar zaken betreffende generatie en rechtvaardige verdeling van welvaart) aan de andere kant (waarbij het een kenmerk van de moderniteit is dat de economische kwesties de kern van de politiek zijn gaan vormen, hetgeen voor de oude Grieken een ongerijmdheid zou zijn geweest: economie ofwel huishoudkunde is als het ‘huis’ betreffende per definitie privé en dus geen publieke dus politieke zaak, maar al bij de Romeinen werd de keizer dominus, dus ‘heer des huizes’, welke titel daarna ook aan Christus werd gegeven zodat de politiek en zelfs de religie opeens juist over het privédomein ging). Ikzelf ben meer geïnteresseerd in de levensbeschouwelijke en ethische kwesties, zoals de rechtsstaat en de in Nederland verworven liberale vrijheden zoals abortus, euthanasie, drugs, prostitutie en homoseksualiteit. Die kwesties zijn ook toegankelijker voor de leek of zelfs inherent belangwekkend voor de filosoof (de studie van ethiek is een filosofische discipline), terwijl het moeilijk is om met economische kwesties mee te praten als je zelf geen econoom bent.

De mannelijke wrok en de onderdrukking van de vrouw

Nog eens een stukje van mij over het feminisme, maar ditmaal wil ik de feministen niet zozeer bekritiseren maar de vrouwen uitleggen waarom zij worden onderdrukt door mannen. Ik wil de feministen dus helpen te begrijpen waar het probleem eigenlijk vandaan komt. En omdat de man er slecht van afkomt, zou je het zelfs als een feministisch stuk kunnen betitelen.

Nietzsches ethiek achter en voorbij zijn immoralisme

Zoals al aangekondigd bij http://gebandvanjoop.blogspot.nl/2015/05/de-mathematisering-van-de-ideeen.html is hier nog de paper over Nietzsche's ethiek die ik tijdens mijn studie schreef.

Een lesje in theodicee en christelijkheid

Kan de christelijke God een mens bevelen zijn kind te doden?*

Een belangwekkende religieuze of theologische kwestie is het Bijbelverhaal van Abraham die van God zijn kind moet offeren. Zeker het christendom ziet God als goed (als moreel goed of als liefde) zodat dan de vraag rijst hoe we zo’n bevel – aangenomen dat God werkelijk dat bevel heeft gegeven – moeten rijmen met het idee dat God goed is. In feite is dit het scherpste geval waarvoor we een theodicee moeten zoeken: in het algemeen wordt gevraagd hoe God al het kwaad in de wereld kan toestaan (met Epicurus' paradox dreigend op de achtergrond) waarop het antwoord er dan meestal op neerkomt dat God niet almachtig is in de zin dat God wel alles kan wat mogelijk is maar dat hij niet het onmogelijke kan (zelfs God kan geen vierkante cirkel tekenen) en dat de ideale wereld helaas onmogelijk is en/of dat hij opzettelijk zijn macht heeft beperkt om de mens het grotere goed van vrijheid te geven waardoor de mens dan wel kan kiezen om kwaad kan doen. Deze uitwegen zijn in Abrahams geval niet meer mogelijk: hier heeft God zijn handen er niet vanaf moeten trekken maar beveelt hij zelf tot het kwade. Is hier een theodicee mogelijk? Ik denk dat we daarvoor moeten onderzoeken wat we eigenlijk bedoelen met ‘God is goed’. 

De transcendente afpersing

Naar aanleiding van dit stukje http://onrust.2fd.eu/2015/05/a-scary-view-on-the-roots-of-anti-semitism/ op de blog van Victor Onrust wil ik opnieuw iets (filosofisch) zeggen over antisemitisme. Wat daar wordt gesteld is inderdaad een oude theorie en kan door mij in een meer filosofisch kader worden geplaatst waarbij ik vooral de visie van Nietzsche zal uiteenzetten zoals met name door Josef Simon in z’n artikel ‘Nietzsche on Judaism and Europe’ is verduidelijkt. Het intrigerende ervan is dat hieruit volgt dat het jodendom de grootste revolutie in de menselijke geschiedenis en daarmee ook in zekere zin de grootste ‘bedreiging’ voor de mensheid heeft bewerkstelligd – waarvoor (dat is: voor de sublieme "grootse morele stijl") Nietzsche de joden overigens alleen maar bewonderde (“wij artiesten onder de filosofen zijn de joden daarvoor dankbaar”) maar dat tot ongenoegen van Nietzsche ook de grond van het antisemitisme vormt.

De religieuze onverdraagzaamheid jegens homoseksualiteit

Alle drie abrahamische religies hebben met elkaar gemeen dat ze onverdraagzaam jegens homoseksuelen zijn (met hierin toch ook wel onderlinge verschillen zoals we zullen zien). Christenen willen geen actieve homo’s voor de klas, moslims gooien homo’s van daken of hangen ze op en joden moeten ze ook niet blijkens de recente steekpartij bij de Gay Pride Parade in Jeruzalem (althans de fundamentalisten onder hen). Uiteraard zijn ook veel (conservatieve) ongelovigen tegen homoseksualiteit of achten ze die inferieur (niet voor niets is ‘homo’ nog altijd een breed gebruikt scheldwoord). Als liberale atheïst heb ik me altijd afgevraagd waarom iemand intolerant jegens homoseksualiteit zou zijn: wat kan jou het schelen waar een ander zijn seksueel plezier aan ontleent (zolang die ander daarvoor niets tegen de wil van derden doet)? Overigens, veel socialisten achten het homofoob als je persoonlijk liever geen kussende mannen ziet, maar dat lijkt me doorgeslagen egalitarisme dat (het recht op) persoonlijke smaak en preferentie miskent: iemand die niet homo is zal homoseksualiteit onsmakelijk vinden (uiteindelijk is alle seks dus intimiteit onsmakelijk maar is lust – het verlangen naar intimiteit – een wonderlijke kracht die afkeer in genot verandert). Een liberaal wil echter zijn persoonlijke smaak en preferentie niet aan anderen opleggen, zodat de heteroseksuele liberaal het voor hem onsmakelijke beeld van kussende mannen tolereert. Zoals bekend waren de oude Grieken allesbehalve homofoob, dus ‘homofobie’ lijkt een typisch kenmerk van de abrahamische religies te zijn. Zeker acht de Bijbel homoseksualiteit een grote zonde (in het Oude Testament strafwaardig met de dood en in het Nieuwe Testament meer een doodzonde waardoor de zondaar niet de hemel in zal gaan bij geen berouw). De felle onverdraagzaamheid of zelfs haat van joden, christenen en moslims tegen homoseksualiteit kan echter niet simpelweg worden verklaard op grond van deze Bijbelpassages: er staat van alles in de Bijbel dat men simpelweg negeert maar op een of andere manier is de homohaat zo verbonden met het geloof als zodanig dat het om die reden niet kan worden genegeerd. Ik hoor joden, christenen of moslims echter nooit helder uitleggen wat hun probleem met homoseksualiteit is (geloof is immers ook gebaseerd op blinde gehoorzaamheid in plaats van filosofisch inzicht), zodat ik zelf een poging zal wagen om het fenomeen te verklaren.